Η εφημερίδα Financial Times φιλοξενεί ένα αφοπλιστικό άρθρο του Jeffrey Sachs, ο οποίος υπήρξε ο νεότερος σε ηλικία καθηγητής Οικονομικών στο Harvard, ενώ στη συνέχεια η καριέρα του εκτοξεύτηκε ως σύμβουλος σε κυβερνήσεις του πρώην ανατολικού μπλοκ, όπου και εφάρμοσε θεραπείες-σοκ. Ο Sachs υποστηρίζει ότι η Ευρώπη κινδυνεύει με καταστροφή, εάν η Γερμανία συνεχίσει το ανθελληνικό της παραλήρημα και εάν η Τρόικα μονίμως απαιτεί από την Ελλάδα λιτότητα
Τα γερμανικά tabloid και μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης στην Ευρώπη φαίνεται πως έχουν εμμονή με την Ελλάδα, την οποία πλέον μεταχειρίζονται ως αντικείμενο χλευασμού. Δεν δίνουν σημασία στο ότι η ελληνική κυβέρνηση προωθεί σκληρά μέτρα λιτότητας εν μέσω μαζικών κινητοποιήσεων. Αυτή ακριβώς η επιθετική συμπεριφορά, όμως, δημιουργεί και τον μεγαλύτερο άμεσο κίνδυνο για το ευρώ.
Παρά την έκκληση της κ. Angela Merkel για ηρεμία, κοντόφθαλμοι Γερμανοί πολιτικοί αποφαίνονται ότι η Γερμανία θα ευνοηθεί εάν η Ελλάδα οδηγηθεί σε χρεοκοπία ή εάν εκδιωχθεί από τη ζώνη του ευρώ. Η απόσταση από την αλήθεια είναι τεράστια. Η Γερμανία κινδυνεύει με τη δική της καταστροφή και διακυβεύει την ευρωπαϊκή οικονομική ευεξία, εάν εξακολουθήσει να αγνοεί την αλληλεξάρτηση των ευρωπαϊκών οικονομιών.
Είναι προς τιμήν της κ. Angela Merkel, λοιπόν, που αυτήν την εβδομάδα τάχθηκε εναντίον των θερμοκέφαλων συναδέλφων της. Ακόμη κι έτσι, όμως, υπάρχουν παρωπίδες στη γερμανική μακροοικονομική νοοτροπία. Η Ελλάδα προχωρά σε μία τολμηρή μετάβαση, από ένα μεγάλο πρωτογενές έλλειμμα το 2009 σε πρωτογενές πλεόνασμα το 2012. Η αποστολή είναι σημαντική. Και ναι, υπήρξαν κάποια ολισθήματα, τα οποία όμως απορρέουν από τη βαθιά ύφεση που πλήττει την ελληνική οικονομία.
Παράλληλα, οι επικριτές οικειοθελώς αγνοούν ότι ο πανευρωπαϊκός χρηματοοικονομικός πανικός έχει κατακλύσει όλες τις γραμμές πίστωσης και τις καταθέσεις στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, εξανεμίζοντας και την ικανότητα των τραπεζών να δανείζουν. Κατά συνέπεια, η ελληνική οικονομία λυγίζει υπό το βάρος της ασφυκτικής πιστωτικής στενότητας, που τροφοδοτείται από τις πρόσφατες συζητήσεις περί χρεοκοπίας.
Ακόμη χειρότερο είναι το γεγονός ότι η ηγεσία της Γερμανίας και της Ε.Ε. αντιδρά σε όλη αυτήν την κατάσταση με απαιτήσεις νέας λιτότητας. Η Ελλάδα αναγκάστηκε εκ νέου το σαββατοκύριακο να προχωρήσει σε επιπλέον μέτρα λιτότητας. Πρέπει, όμως, πλέον να καταλάβουμε ότι η Ελλάδα βρίσκεται στα πρόθυρα κοινωνικής αστάθειας. Νέες περικοπές θα τη σπρώξουν στον γκρεμό, τερματίζοντας το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, εντείνοντας τις χρηματοοικονομικές πιέσεις και τα τύμπανα του πολέμου όσων την ωθούν εκτός ευρωζώνης.
Είναι όμως απολύτως αφελές να πιστεύει κανείς ότι τα προβλήματα θα σταματήσουν στην Ελλάδα. Η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, ακόμη και η Γαλλία ενδέχεται να ακολουθήσουν την ίδια τύχη, καταστρέφοντας όλο το οικοδόμημα της νομισματικής συνεργασίας.
Σε αυτήν τη φάση είναι απόλυτη η ανάγκη για ευρωπαϊκή ηγεσία. Ίσως να πρέπει να περιμένουμε λίγο, μέχρις ότου ο κ. Jean-Claude Trichet αντικατασταθεί από τον κ. Mario Draghi στο τιμόνι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η παραίτηση του κ. Juergen Stark, αν και οι αγορές την αντιμετώπισαν αρνητικά, δίνει την ευκαιρία για πιο ρεαλιστική νοοτροπία στην ΕΚΤ.
Παράλληλα, η Γερμανία θα πρέπει να προχωρήσει σε πολιτική προληπτικών κινήσεων, αν μη τι άλλο για να καθησυχάσει τις αγορές. Η κ. Merkel θα δυσκολευτεί να κάνει τους συναδέλφους της να σωπάσουν και να πείσει τους Γερμανούς να στηρίξουν την ευρωζώνη. Επιπλέον, όμως, θα πρέπει να ασκήσει πιέσεις και σε άλλους στην ευρωζώνη να επικυρώσουν τη συμφωνία για την επέκταση του EFSF και να ενθαρρύνει τόσο τις Βρυξέλλες όσο και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να θέσουν ρεαλιστικούς στόχους για τη χρηματοδότηση του 2012, ακόμη και αν αυτό συνεπάγεται ότι η Ελλάδα θα λάβει μερικά ακόμη δισεκατομμύρια ώστε να αντιμετωπίσει τη βαθιά ύφεση. Καλό θα ήταν να ενθαρρύνει επίσης την ΕΚΤ να συμπεριφερθεί ως κεντρική τράπεζα και όχι ως εμπoρική τράπεζα, ενεργώντας ως έσχατος πιστωτής για τις τράπεζες που πλήττονται από τον χρηματοοικονομικό πανικό.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, όμως, θα πρέπει να καταβάλουν περισσότερες προσπάθειες για να το πετύχουν και να μη μαλώνουν τους Έλληνες για μικρά ολισθήματα. Η Ελλάδα, οι πιστωτές της και η ΕΚΤ πρέπει να επιδείξουν μέγιστη υπευθυνότητα, μακροοικονομική σύνεση και ωριμότητα. Η Ελλάδα το κάνει. Θα πρέπει να το πράξει και η υπόλοιπη Ευρώπη. Σε αντίθετη περίπτωση, οι επιπτώσεις για την Ευρώπη και την παγκόσμια οικονομία θα είναι φοβερές. Βρισκόμαστε σε πολύ επικίνδυνη φάση. Η Ευρώπη πρέπει να εξετάσει τις μακροπρόθεσμες προοπτικές.
*Ο κ. Jeffrey Sachs είναι διευθυντής του Earth Institute at Columbia University. Ήταν ένας από τους νεότερους σε ηλικία καθηγητές Οικονομικών του Harvard University. Έγινε γνωστός ως σύμβουλος κυβερνήσεων της ανατολικής Ευρώπης και αρχιτέκτονας της αποκαλούμενης «θεραπείας-σοκ» κατά τη μετάβαση από τον κομμουνισμό στην ελεύθερη αγορά. Οι απόψεις του χαρακτηρίζονται ακραία φιλελεύθερες.
ΠΗΓΗ: Euro2Day,FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
